آشنایی با انواع عملکرد دال ها
آشنایی با انواع عملکرد دال ها
دال های اعضای خمشی صفحه ای هستند که به عنوان سیستم باربر کف و یا سقف در بسیاری از ساختمان ها به کار برده می شوند.
مهمترین نقش این اعضا تحمل بارهای قائم و انتقال نیروهای جانبی به سیستم های باربر جانبی سازه می باشد. نیروهای وارد بر دال ها نیز از طریق تیرها، ستون ها و یا دیوارهایی که به عنوان تکیه گاه آنها بکار برده می شود، منتقل می شود.
دال ها از نظر عملکرد خمشی به دو دسته تقسیم می شوند:
1- دال های یک طرفه
2- دال های دو طرفه
به منظور آشنایی با تعریف هر یک از انواع دال و نحوه عملکرد آنها به مطالب ارائه شده در ادامه توجه کنید.
دال های یک طرفه
در صورتی که دال فقط در یک راستا تکیه گاه داشته باشد، یعنی فقط دو وجه از دال دارای تکیه گاه باشد، یا سختی تکیه گاه ها در یک راستا نسبت به راستای دیگر به طور قابل ملاحظه ای بیشتر باشد، گفته می شود عملکرد دال یک طرفه است.
در دال های یک طرفه عموما نسبت طول به عرض دهانه بیشتر از 2 می باشد.
l1 و l2: ابعاد دهانه دال در راستای بزرگتر و کوچکتر است.
l1/l2>2
توجه شود در صورتی که دال در هر چهار طرف دارای تکیه گاه باشد، اما نسبت طول دهانه های دال مطابق نسبت فوق، بیشتر از 2 باشد نیز عملکرد دال به صورت یک طرفه در نظر گرفته می شود؛
زیرا در این حالت سهم بار منتقل شده در یک راستا نسبت به راستای دیگر بسیار کم بوده و لذا معمولا می توان از آن صرف نظر نمود و عملکرد دال را صورت یک طرفه در نظر گرفت.
در دال های یک طرفه عملکرد دال به صورت یک تیر در نظر گرفته می شود که با ایجاد خمش در این حالت می توان دال یک طرفه را به صورت مجموعه ای از تیرهای مجاور هم در نظر گرفت.
با توجه به اینکه در دال های یک طرفه راستای انتقال بار، جهت کوتاه تر دهانه می باشد، لذا تکیه گاه ها در راستای دهانه بلند تر دال در نظر گرفته می شوند.
مطابق آنچه گفته شد، تکیه گاه های این دال که دارای تیرهای پیرامونی نیز می باشد، در راستای l1 بوده و باربری و انتقال نیرو در راستای l2 اتفاق می افتد.
در واقع در این حالت می توان دال را مجموعه ای تیرهای به عرض واحد و با ارتفاعی برابر ضخامت دال در طول بعد l1 در نظر گرفت. دقت شود طول دهانه این تیرها، یعنی فاصله تکیه گاه های تیرهای فرضی برابر l2 می باشد.
دال های دو طرفه
در دال های دو طرفه تکیه گاه که می تواند تیر، ستون و یا دیوار باشد، در هر دو راستای متعامد وجود دارد، بنابراین در دال های دو طرفه تحت اثر اعمال بار قائم، خمش در هر دو راستا ایجاد شده و بنابراین هر دو جهت دال دارای قابلیت انتقال بار می باشند.
بنابراین هر یک از تکیه گاه ها بخشی از بارهای وارده را تحمل می کند.
در دال های دو طرفه نسبت طول به عرض دال معمولا کوچکتر از 2 می باشد.
l1/l2<2
شکل زیر یک دال دو طرفه را نشان می دهد که تحت اثر اعمال بار دچار تغییر شکل شده است. همانطور که گفته شد در دال های دو طرفه انتقال بار در هر دو راستا انجام می شود، بنابراین هر دو راستا باربر بوده، لذا مقدار خمش با تغییر مکان نیز باید برای هر راستا با توجه به مشخصات هندسی آن به طور مجزا محاسبه شود.
در این صورت در حالت دو طرفه، می توان دال را مجموعه ای از تیرهای متعامد در نظر گرفت که برای طراحی هر قسمت باید مقادیر لنگر خمشی آن به طور مشخص محاسبه گردد، از این رو طراحی دال های دو طرفه با پیچیدگی بیشتری نسبت به دال های یک طرفه انجام می شود که با جزئیات و ضوابط آن در قسمت های بعدی به طور مفصل آشنا خواهید شد.
گستره کاربرد
مطابق آنچه گفتیم، با تعریف انواع دال ها و نحوه عملکرد آنها تا حدودی آشنا شدیم، در جلسات بعدی می خواهیم به چگونگی طراحی دال های یک طرفه تحت اثر عوامل مختلف بپردازیم و ضوابط آیین نامه در خصوص این اعضا را برای شما عزیزان بررسی کنیم.
اما پیش از شروع مبحث طراحی باید به این نکته توجه کنید که دال های یک طرفه صرفا شامل دال های توپر نبوده و تمام حالات زیر جزء دال های یک طرفه در نظر گرفته شده و طراحی آنها مطابق ضوابطی که خواهیم گفت انجام می شود.
1- دال های توپر، یعنی دال هایی که با ضخامت مشخص در سیستم کف و به طور مجزا به کار برده می شوند.
2- دال های غیر مرکب درجاریز بر روی عرشه فولادی، این سیستم اصطلاحا به آن عرشه فولادی نیز گفته می شود، یکی از سیستم های باربر کف مورد توجه در سازه های فلزی می باشد.
3- دال های مرکب بتنی که صورت یک واحد بار وارده را تحمل می کنند. در این سیستم ها دال ها معمولا بر روی تیرهای فلزی قرار گرفته و عرض بارگیر آنها فاصله بین تیرها در نظر گرفته می شود.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.